Chỉ trong vài năm thực hiện xây dựng nông thôn mới (NTM), làng quê xã Vị Thuỷ huyện Vị Thuỷ tỉnh Hậu Giang đã thay đổi hoàn toàn. Những ngôi nhà cấp 4 lụp xụp được thay thế bằng những dãy nhà tường khang trang, toàn bộ đường giao thông, đường nội đồng được bê tông hóa. Đời sống người dân không ngừng được nâng cao. Có được kết quả này không thể không nhắc đến “nghề truyền thống vườn trầu”, của xã. Hiện địa bàn xã có khoảng hơn 200 hộ “nghề truyền thống trồng trầu”. Năm 2020, UBND tỉnh Hậu Giang ra Quyết định 25/QĐ-UBND, ngày 08/01/2020, công nhận Nghề truyền thống vườn trầu ấp 5. 

Cây trầu cũng là cây chủ lực sau cây lúa của xã. Hiện thu nhập bình quân của người dân trong xã đạt 51,762 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 1,46%, hộ cận ngèo 2,7%. Ông Mai Văn Vui, Bí thư đảng uỷ xã Vị Thuỷ chia sẻ: "Đời sống của người dân được nâng cao nên việc huy động sức dân trong xây dựng NTM được thuận lợi. Hiện xã tiếp tục cũng cố 19 tiêu chí nông thôn mới và hướng tới các tiêu chí NTM nâng cao".

Nghề trồng trầu ở xã Vị Thuỷ đã có từ lâu đời. Dù là nghề truyền thống nhưng những hộ làm nghề trong xã cũng không ngừng đổi mới tư duy sản xuất, mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, giúp lá trầu Vị Thuỷ có thị trường tiêu thụ rộng cả ở trong và ngoài nước. Chú Nguyễn Văn Đời - Giám đốc HTX trầu vàng cho biết: "Nhiều ngành nghề bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nhưng nghề truyền thống vườn trầu ấp 5 xã Vị Thuỷ vẫn duy trì sản xuất ổn định, tiêu thụ khá tốt. Sản phẩm của HTX định hướng đăng ký nhãn hiệu OCOP. Hiện Nghề truyền thống đang tạo việc làm cho lao động địa phương với thu nhập từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng, có người làm tốt mức thu nhập còn lên tới 10 triệu đồng/tháng".

Ông Nguyễn Văn Kính, Chủ tịch UBND xã Vị Thuỷ khẳng định: "Những giá trị mà nghề truyền thống mang lại chính là nguồn nội lực lớn giúp địa phương nhanh chóng hoàn thiện mục tiêu xây dựng NTM. Xã xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới là nâng cao thu nhập bình quân của người dân đạt từ 55-60 triệu đồng/năm. Việc phát huy giá trị làng nghề, sử dụng lực lượng lao động tại chỗ là giải pháp cụ thể giúp địa phương thực hiện mục tiêu này. toàn xã có 35.5ha trầu, nằm rải rác ở các ấp 4; 5; 6; 7 và 8, những năm gần đây, đầu ra và giá cả thị trường của trầu luôn ổn định, nên cuộc sống của người trồng trầu được cải thiện đáng kể. Trừ các khoản chi phí, tính ra thu nhập từ cây trầu cao gấp ba lần cây lúa. Ngoài ra còn giải quyết công ăn việc làm cho nhiều lao động nhàn rỗi tại địa phương. Xã đang vận động người dân cải tạo vườn tạp, đất bỏ hoang, hoặc đất đang trồng cây màu mà thu nhập không cao chuyển sang trồng trầu. Bên cạnh đó, chính quyền sẽ phối hợp với Phòng Nông nghiệp huyện chuyển giao kỹ thuật trồng trầu cho bà con và kết hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện cho người dân vay vốn để đầu tư trồng trầu. Nhưng ông Kính cũng trăn trở về vấn đề đầu ra thường không ổn định do dịch bệnh Covid-19. Chúng tôi chia sẻ với bà con những khó khăn đang gặp phải và tin rằng bằng trách nhiệm của lãnh đạo xã và ngành chức năng, sẽ tìm được hướng đi đúng cho đầu ra của lá trầu, nhằm bảo tồn một loại cây nổi tiếng của địa phương, góp phần bảo tồn nghề truyền thống và cũng làm cho đời sống người dân được nâng lên, cũng từ đó tạo thêm thế mạnh và sản xuất nông nghiệp của địa phương được bền vững...”

Trong chương trình xây dựng NTM, làng nghề truyền thống có vị thế quan trọng, góp phần tạo dựng bộ mặt nông thôn vừa hiện đại vừa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Nghề truyền thống được duy trì và phát triển ổn định, có tiềm năng phát triển mạnh, có giá trị thu nhập cao, tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động ở nông thôn, nhất là lao động nông nhàn, chất lượng phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, góp phần hướng tới phát triển ngành dịch vụ, du lịch và bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của xã; thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, góp phần xây dựng NTM.

          Những năm qua, UBND tỉnh đã có những chính sách hỗ trợ bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống như hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng, vật tư, triển khai chương trình đào tạo nghề, thu hút vốn đầu tư, khôi phục lại làng nghề, xúc tiến thương mại... Một trong những mục tiêu chính của xây dựng NTM là tạo dựng bộ mặt văn hóa - xã hội đậm đà bản sắc địa phương. Khi làng nghề được vực dậy, với những nét văn hóa độc đáo, nó sẽ trở thành những điểm du lịch hấp dẫn góp phần nâng cao đời sống của người dân.

Tuy nhiên, hiện làng nghề gặp khó khăn do chưa được quan tâm đầu tư đúng hướng. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều lao động trong các doanh nghiệp bị mất việc làm thì thu hút lao động về làng nghề là một trong những giải pháp hữu hiệu và bền vững. Do đó, trong quá trình xây dựng NTM, địa phương gắn với việc gìn giữ và phát triển làng nghề, xây dựng các sản phẩm OCOP mang đậm bản sắc của làng nghề. Với những tiềm năng vốn có cùng với sự đầu tư đúng hướng, làng nghề sẽ vượt qua thách thức và đủ khả năng để thực hiện các tiêu chí NTM.

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, nghề truyền thống vườn trầu ấp 5, xã Vị Thuỷ sẽ tiếp tục duy trì bản sắc văn hóa của địa phương; đồng thời, kết hợp tinh hoa, khoa học kỹ thuật tiến bộ hiện đại để ứng dụng vào sản xuất nhằm tạo ra những sản phẩm có giá trị, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, xây dựng nông thôn thêm giàu, đẹp.

Hình ảnh khác của làng trầu Vị Thủy